Παρουσίαση-κριτική της ποιητικής μου συλλογής "Ψηφίδες" από τον φιλόλογο-επιμελητή Δήμο Χλωπτσιούδη

Έχουμε μία ιδιαίτερη αδυναμία προς την ποίηση. Εκείνο το παιχνίδισμα, το ταίριασμα των λέξεων για τη μεταφορά μηνυμάτων και συναισθημάτων, δεν μπορεί να μας αφήνει ασυγκίνητους.

Η συγγραφέας Βάσω Αποστολοπούλου-Αναστασίου γνωστή από τη μυθιστορηματική επιτυχία του «βαλς μιας ζωής» προσθέτει στην αρμαθιά, εκείνων που σισύφεια προσπαθούν να ανοίξουν την -κατά Γιώργη Παυλόπουλο- πόρτα της Ποίησης, τα δικά της αντικλείδια. Η πρόσφατη ποιητική της συλλογή «ψηφίδες» είναι μια αρμαθιά με είκοσι δύο ποιητικές δημιουργίες που μας επιτρέπουν να περπατήσουμε τις ατραπούς της ψυχής και του νου, της καρδιάς και του πνεύματος, να περιηγηθούμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Είκοσι δύο ψηφίδες, σαν μικρά ταξίδια λοιπόν στη ποίηση που μας μεταφέρουν σκέψεις και συναισθήματα…

ψηφίδες

Η ποίηση της Αποστολοπούλου-Αναστασίου κατά βάση είναι υπαρξιακή. Είναι ποίηση υποκειμενική, προσωπική. Το ποίημα γεννάται από τα προσωπικά βιώματα, κοινωνικές προβολές, μνήμες. Η απαισιοδοξία της υπαρξιακής αγωνίας όμως ποτέ δε φτάνει στην απόγνωση. Παραμένει μία βαθιά ανθρώπινη γραφή και στην αποτυχία, και στο γέρμα της ζήσης και στον έρωτα.. Η μελαγχολία είναι άγνωστο συναίσθημα κι ίσως ερμηνεύεται πως το προχώρημα του χρόνου και η απογοήτευση των ναυαγισμένων ονείρων να είναι απλά μέρος της φυσικής διαδικασίας που γίνεται τμήμα της διαδικασίας προσωπικής ωρίμανσης.

Ποίηση μοντέρνα πέρα από συμβάσεις, χωρίς ομοιοκαταληξία (πλην ενός), σε στίχο ελεύθερο. Ο λόγος της ανθρώπινος, ακριβής και δίκαιος. Με ειλικρίνεια και καθαρότητα λόγου μιλά για τον Άνθρωπο, την αποτυχία και τα όνειρα που κλειδώνει το συρματόπλεγμα της ζωής και τη φθορά του χρόνου.

Η γοητεία της ποιητικής φωνής της ίσως ξεπηδά και από τη δυναμική εμφάνιση της φύσης. Εικόνες χωρίς περιττές περιγραφές, δίχως περισσευούμενες λέξεις ή φράσεις διανθίζουν τη συλλογή. Ακέραια μηνύματα και συναισθήματα αναβλύζουν από τους στίχους και μιλούν απευθείας στην καρδιά του αναγνώστη.

Η εικονοπλαστική της δύναμη καθοδηγεί τον αναγνώστη σε μικρά ταξίδια πέρα από το χώρο και το χρόνο. Ποιήματα που μοιάζουν με επιστολές επιχειρούν να "ξορκίσουν" με τον στίχο τις αγωνίες. Κυρίαρχα γραμματικά πρόσωπα το πρώτο και το δεύτερο ενικό σαν ένας αέναος διάλογος με τις αγωνίες, το παρελθόν και τη συνείδηση.

Τον πόνο της αποτυχίας πραγματεύονται οι "φωνές". Με μία γλώσσα φυσική και μια αξιοπρόσεκτη λιτότητα ύψους σε λίγα δίστιχα, η ποιήτρια αγγίζει το δάκρυ των χαμένων ονείρων. Όχι ως καβαφικός Αντώνιος. Ο ποιητικός ήρωας των φωνών δεν προειδοποιήθηκε από κάποιο αόρατο θίασο. Μόνο ακούει φωνές στο σκότος που του τονίζουν την αποτυχία. Φωνές ψυχρές κι αδιάφορες για τον πόνο του, όπως η ίδια η ζωή προσπερνά αδιάφορα τις δικές μας αποτυχίες. Ενώ ο Καβάφης δίδασκε να είμαστε προετοιμασμένοι από καιρό, η σύγχρονη εκδοχή μας καλεί να βιώσουμε τον πόνο της αποτυχίας γιατί ακριβώς είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης.

Ανάλογο μήνυμα μεταφέρει και το ποτάμι" με επιστολογραφικό ύφος για τη σημασία του αγώνα. Μία άλλη καβαφική επιρροή για το ταξίδι της ζωής κατά το οποίο καλεί τον αναγνώστη να αφεθεί στο ρεύμα του ποταμού.

Ίσως το ποίημα που διακρίνεται πιο πολύ σ’ όλη τη συλλογή να είναι ο "γερο-βασιλιάς". Ένα διδακτικό ποίημα με επική διάσταση και σαφείς επιρροές από το δημοτικό τραγούδι και τα ομηρικά έπη στη στιχουργική και το ύφος.

Η πλοκή μας μεταφέρει σε άλλη εποχή, ηρωική, ιπποτική όπου όμως δίνεται έμφαση στη σχέση πατέρα-γιου που αποτελεί τον κορμό του μύθου. Η ποιήτρια χρησιμοποιεί ως σκηνικό μονόπρακτου ένα μεσαιωνικό δωμάτιο για να δώσει το διαχρονικό μήνυμα της άρρηκτης σχέσης των δύο ανδρών. Η ευχή του ετοιμοθάνατου πατέρα συνιστά τη μέγιστη αγωνία του γιου. Ξεχωρίζει η θεατρικότητα στους διαλόγους με ύφος που ανάγεται στην ομηρική παράδοση. Εικονοπλαστική δύναμη με λιτή γλώσσα όπου κυριαρχούν τα ουσιαστικά και τα ρήματα δίνοντας έμφαση στα πρόσωπα και την αφήγηση.

Στη συλλογή ξεχωρίσαμε επίσης το "κουράστηκα να ζω" με την αγωνία του χρόνου να βαραίνει τους στίχους σε μια προσπάθεια αναγνώρισης της προχωρημένης ηλικίας. Οι φίλοι που χάνονται, η σιωπή της μοναξιάς, οι κενές θέσεις που αφήνει το πέρασμα των ετών μοιάζουν με αγωνιώδη θραύσματα ενός μωσαϊκού ζωής, σαν ψίθυρος προς το τέλος του χρόνου…

Σε μια οπτική αναγέννησης για τη φθορά του χρόνου κινούνται τα "χρυσοκόκκινα φύλλα" που αγγίζουν το φυσικό τέλος από μία αισιόδοξη ματιά. Ένα αμιγώς μεταμοντέρνο ποίημα που με ιδιαίτερη εικονοπλαστική δύναμη έρχεται με τρόπο αλληγορικό να τονίσει ότι η φθορά δεν είναι κάτι κακό, κάτι που πρέπει να μας τρομάζει. Το γέρμα είναι η ευκαιρία για νέα ζήση.

Η ποιητική συλλογή θα παρουσιαστεί την Κυριακή 22 Ιουνίου (περισσότερα)

Την ποιητική συλλογή "Ψηφίδες"  μπορείτε να τη βρείτε εδώ.

Ποιήτρια: Βάσω Αποστολοπούλου-Αναστασίου | Εκδόσεις:  Bookstars | Είδος: ποιητική συλλογή

επιμέλεια έκδοσης και ποιημάτων: Δήμος Χλωπτσιούδης | Επιμέλεια εξωφύλλου: Κώστας Θερμογιάννης

ISBN: 978-960-5710-55-2 | Αθήνα, 2014 | Τιμή: 8,00€