Ανα-σύνταξη

Πριν τέσσερα χρόνια σαν σήμερα, την 1^η Δεκέμβρη του 2013, υπέβαλα την παραίτησή μου μετά από 36 χρόνια υπηρεσίας ως γιατρός, εκ των οποίων τα 32 στο ΕΣΥ και συγκεκριμένα στο Τμήμα Αιμοδοσίας του «Ασκληπιείου» Βούλας, το οποίο είχα την τιμή να διευθύνω τα τελευταία επτά. Δεν ήταν εύκολη απόφαση - ειδικά όταν έχεις ζήσει τόσες πολλές εμπειρίες για τόσα πολλά χρόνια στον ίδιο χώρο κι έχεις δεθεί με τους συναδέλφους και τον καθημερινό αγώνα να προσφέρεις το καλύτερο που μπορείς. Η επόμενη μέρα ήταν για μένα πάντα ένα ζητούμενο, ένα ερωτηματικό, μια άγνωστη συνιστώσα.

Κι όμως. Ήταν πιο ομαλή, πιο εύκολη, πιο ανώδυνη θα έλεγα η προσαρμογή στα νέα δεδομένα, κυριότερο εκ των οποίων ήταν η σημαντική αύξηση του ελεύθερου χρόνου και, κυρίως, η αυτονομία στη διαχείρισή του. Από την μια μέρα στην άλλη βρέθηκα να διαθέτω περισσότερες ώρες για διάβασμα, για γράψιμο, για περπάτημα ή απλά για να απολαμβάνω το ηλιοβασίλεμα και να φωτογραφίζω τους ουρανούς μου - και, βέβαια, για να αφιερώνω στους αγαπημένους μου. Κι έτσι μπήκα σε εντελώς καινούργιους ρυθμούς, εξ ίσου γοητευτικούς κι ενδιαφέροντες με τους προηγούμενους, των οποίων την ένταση ομολογώ πως νοσταλγώ κατά καιρούς - μόνο που, τέσσερα χρόνια μετά, ένα είναι το βασικό συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει:

Η σύνταξη δεν είναι απλά μετάβαση σε μια άλλη διάσταση - είναι ανασύνταξη!

Συγκομιδή

Μια από τις πολύτιμες παρακαταθήκες (γονιδιακές και επίκτητες)  που μου άφησε ο πατέρας μου είναι η αγάπη για τη γη, για το χώμα, για την ύπαιθρο, για το έξω-από-το-σπίτι γενικά. Αγροτόπαιδο ο ίδιος με μάγευε με ιστορίες από τα παιδικά του χρόνια, όταν από την τρυφερή ηλικία των 5-6 χρόνων ξεκίνησε να βοηθά τον πατέρα και τα μεγαλύτερα αδέλφια του στα χωράφια, στα κοπάδια, στα περιβόλια. Ιστορίες από μια σκληρή, δύσκολη καθημερινότητα που, ωστόσο, ήταν για μένα πάντα γοητευτικές και ξεχωριστές και που κάποια στιγμή θα τις καταγράψω.

Γι αυτό κι όταν είδα μια από τις ελιές του κήπου γεμάτη καρπούς αποφάσισα να τους "κατεβάσω" - όχι για το (ποιο;) όφελος αλλά για τη χαρά να ασχοληθώ με κάτι γήινο, χειροπιαστό. Να κατεβάσω τις ελιές, να τις χαράξω, να τις ξεπικρίσω και, τελικά, να γευτώ (και να χαρίσω) την δική μου συγκομιδή!

Βγήκαν γύρω στα 4 κιλά. Αρκετές ήταν "χτυπημένες" από δάκο μιας και τα δέντρα μας είναι ανεξάρτητα και μεγαλώνουν χωρίς λίπασμα, ράντισμα κλπ - ό,τι κάνουν από μόνα τους! Όπως και νάχει κανα δίκιλο βρώσιμες ελιές θα καταφέρω να τις εξασφαλίσω - έτσι, για να έχω τη χαρά του χειροποίητου!

«Επάγγελμα γραμματέας»

της Νάντιας Παπαθανασοπούλου

Πέντε οι βασικοί ήρωες του βιβλίου της Νάντιας Παπαθανασοπούλου «Επάγγελμα γραμματέας» με αρκετούς κομπάρσους για να υποστηρίζουν την πλοκή και να τονίζουν τις ανατροπές που προκύπτουν καθώς εξελίσσεται η ιστορία -μια ιστορία που ξεκινά από την ιδέα του ψυχολόγου Ανδρέα Παπαδήμα να δημιουργήσει ομάδες δωρεάν ψυχανάλυσης μόνο για γυναίκες με στόχο να συγκεντρώσει υλικό για το βιβλίο που σκόπευε να γράψει. Τέσσερις γυναίκες, η Δανάη, η Δόμνα, η Αντιγόνη και η Χριστίνα, όλες γραμματείς στο επάγγελμα, ανταποκρίνονται στην πρόσκλησή του κι έτσι σχηματίζεται μια ομάδα πέντε διαφορετικών ανθρώπων μιας και ο Αντρέας συμμετέχει ενεργά στη δράση της. Πέντε άνθρωποι με διαφορετικό χαρακτήρα και ψυχοπνευματικό υπόβαθρο που  μέσα από συζητήσεις, επιφυλάξεις, διαφωνίες, συγκρούσεις, αποχωρήσεις, επανασυνδέσεις, εκρήξεις οργής και δάκρυα μετανοίας επαναπροσδιορίζουν ριζικά τη σχέση τους με τον εαυτό τους, αλλάζουν οπτική για πάρα πολλά θέματα που μέχρι τότε θεωρούσαν δεδομένα και βγαίνουν μετά το πέρας των συνεδριών πιο ώριμοι, πιο δυνατοί, πιο φωτεινοί.

Η συγγραφέας μας παίρνει από το χέρι και μας κάνει κοινωνούς όλων αυτών των καταστάσεων, ένα είδος παρατηρητών οι οποίοι συμπάσχουν με τους ήρωες, αγανακτούν με τις λανθασμένες απόψεις ή αποφάσεις τους, αγωνιούν με τα αδιέξοδα και τις πικρές στιγμές τους και χαίρονται σε κάθε απρόσμενη  ανατροπή που τους φέρνει όλο και πιο κοντά στην αυτογνωσία, την αναγνώριση των θετικών στοιχείων της ζωής τους και την διαπίστωση όλων (του Ανδρέα μη εξαιρουμένου) ότι τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται, πάντα υπάρχει η φωτεινή πλευρά της σελήνης κι η ζωή είναι γεμάτη όμορφες στιγμές - αρκεί να έχουμε ανοιχτά τα μάτια της ψυχής μας για να τις διακρίνουμε και να τις χαρούμε.

Μια καλημέρα είν’ αυτή

«Καλημέρα!»

«Καλημέρα σας!»

Κι αυτό φτάνει για να νιώσεις φιλικά με έναν εντελώς άγνωστό σου που διασταυρώνονται οι πορείες σας στην πρωινή βόλτα με τον σκύλο σου, να αισθανθείς πως μοιράζεσαι με τον άγνωστο αυτόν την αγάπη για το περπάτημα (και τα σκυλιά, αν έχει κι εκείνος), για τις βαθιές ανάσες καθαρού αέρα, για τη θάλασσα αν είσαι τυχερός να βολτάρεις πλάι της, για τα πεύκα αν είσαι στο βουνό, για το ηλιοβασίλεμα αν η βόλτα σου είναι απογευματινή.

Θα μου πεις δεν έχουν όλοι την πολυτέλεια του περίπατου, οι περισσότεροι τρέχουν να προλάβουν την καθημερινότητα και τις χιλιάδες ανάγκες της - πού καιρός και ευκαιρία για χαιρετούρες με αγνώστους. Και θα σου απαντήσω πως ο χρόνος που απαιτείται είναι δευτερόλεπτα κι οι ευκαιρίες πάμπολλες. Η υπάλληλος στο  σούπερ-μάρκετ. Ο ταμίας στην τράπεζα. Ο φούρναρης, ο περιπτεράς, ο ταχυδρόμος της γειτονιάς σου. Οι γνωστοί-άγνωστοι που άλλους βλέπεις καθημερινά κι άλλους σπάνια ή ποτέ ξανά.

Τι σημασία έχει! Μια «καλημέρα» ζεστή, φιλική θα του φτιάξει το κέφι, θα σου χαμογελάσει - και θα φτιάξει ακόμα πιο πολύ και το δικό σου. Κι ας μην ξέρεις το όνομά του. Κι ας είναι η πρώτη φορά που τον βλέπεις. Κι ας πιστεύεις ότι πιθανόν να μην τον ξαναδείς. «Μια καλημέρα είν’ αυτή / πες την κι ας πέσει χάμω» που λέει κι η Χαρούλα!

Παγκόσμια Μέρα του Χαιρετισμού σήμερα!

"Στον δρόμο των ελεφάντων"
Στον δρόμο του νερού...

Υπάρχει μια παλιά ταινία του 1954 με ελληνικό τίτλο "Στον δρόμο των ελεφάντων" ("Elephant walk"). Την είχα δει πριν χρόνια και δεν μπορώ να πω ότι θυμάμαι και πολλά εκτός από την κορυφαία σκηνή της όπου το πολυτελές μπανγκαλόου, (που ο πρωταγωνιστής επέμενε βλακωδώς και πεισματικά να χτίσει πάνω στον δρόμο που επί αιώνες περνούσαν οι ελέφαντες για να τους "δείξει" ποιος είναι ο αφέντης) διαλύεται από την επέλαση ενός μεγάλου κοπαδιού αυτών των τεράστιων ζώων που δεν ξεχνούν και δεν παραιτούνται.

Έτσι και με το νερό - που έχει και την δύναμη και την μνήμη του ελέφαντα στο πολλαπλάσιο. Όσα εμπόδια και να του βάλουμε εμείς οι ανόητοι μπαζώνοντας την κοίτη του και χτίζοντας πάνω στην πορεία του, εκείνο θα βρει τον δρόμο του, που ξέρει από αιώνες, και θα τον διεκδικήσει παρασύροντας και καταστρέφοντας τα πάντα στο διάβα του - κτίσματα, δρόμους, αυτοκίνητα και, δυστυχώς, ανθρώπινες ζωές...

Μήπως είναι καιρός να αποδεχτούμε την δύναμή του και να του αποδώσουμε την φυσική του κοίτη; Για να μη θρηνήσουμε ξανά τόσες αθώες ψυχές;

Σαν σήμερα πριν χρόνια εφτά...

Η πρώτη μου κατάθεση στον ποιητικό λόγο έγινε (σε αντίθεση με τους περισσότερους ποιητές που αναφέρουν πως έγραφαν ποίηση από τη νεανική τους ηλικία) σαν σήμερα πριν εφτά μόνο χρόνια. Είχα μόλις επιστρέψει από τον αβάσταχτα οδυνηρό αποχαιρετισμό της μάνας μου, που είχε κινήσει για το στερνό ταξίδι την προηγούμενη, στις 28 Οκτωβρίου του 2010 - την ίδια ημέρα αντίστοιχα που, πενηνταοχτώ χρόνια πριν, είχε δέσει τη ζωή της με εκείνη του πατέρα μου σ' έναν μυστικό αρραβώνα κάτω από τον Λευκό Πύργο της Σαλονίκης.

Σημαδιακή η συγκυρία, μεγάλη η συγκίνηση, άμετρη η θλίψη - κι ένιωσα μια ακατανίκητη ανάγκη, κάτι σαν πόνο σωματικό, να καταθέσω κάπου, κάπως αυτό που αισθανόμουν, να το μετουσιώσω σε λέξεις που καταγράφονταν από μόνες τους, αυτόνομα σχεδόν, κι έδιναν διέξοδο σ' έναν χείμαρρο απελπισίας, καημού και οργής για την αναπόφευκτη, την οριστική, την τραγική απώλεια...

Απώλεια

«Σ’ αγαπάω», ψελλίζουν τα άηχα χείλη

Βουβά. Μανδύας θανάτου

Απλώνεται ήδη παντού.

Τα διάφανα χέρια κινούνται σε χάδι.

«Θα είμαι κοντά σου. Μην κλαις»

Χαμόγελο, δάκρυ, το άγγιγμα πόνος.

«Κι εγώ σ’ αγαπώ». Δεν μιλάς.

Τα μάτια σφαλίζουν, πνοή κουρασμένη

Ταξίδι, απώλεια, μη…

Μη φεύγεις, θα λείψει η σκιά σου, δε θέλω

Να βλέπω τα μάτια κλειστά.

Η ανάσα κονταίνει,

Μικραίνει και σβήνει.

«Πού είσαι;» μα Συ δεν ακούς.

Ξεκίνησες κιόλας στερνό σου ταξίδι

Κι εγώ απομένω βουβή.

Κρατώ σου το χέρι,

Το δάκρυ αρνείται.

Αρνούμαι. Μα είσαι αλλού.

Ρέκβιεμ

Συναντήθηκαν μέσα στη λαίλαπα ενός πολέμου. Εκείνος, έφεδρος ανθυπολοχαγός, έμελλε να γίνει το Πεπρωμένο της. Εκείνη, μαθήτρια στο γυμνάσιο, έμελλε να γίνει η Μοίρα του.

Πορεύτηκαν μια όμορφη ζωή με τα χέρια και τις καρδιές σφιχτοπλεγμένα. Αξεχώριστοι. Ευλογήθηκαν με παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα. Μέχρι που Εκείνη έφυγε πρώτη. Κι έμεινε Εκείνος ρημαγμένος να καρτερά ανυπόμονα τη στιγμή που θα ξανάσμιγαν.

Κάποτε έφτασε η θλιβερή στιγμή να ταράξουν οι ανθρώπινοι κανόνες  τον αιώνιο ύπνο Εκείνης. Αποφασίστηκε για μια κάποια Τρίτη κάποιου Μάη. Την Κυριακή, δυο μέρες πριν, Εκείνος διάβηκε την Πύλη τη Μεγάλη και πήγε να την βρει. Έτσι αναπάντεχα - ή έτσι αναμενόμενα;

Συναντήθηκαν ξανά εκείνη την σημαδιακή Τρίτη. Στην ίδια τελευταία κατοικία. Απίστευτη η σύμπτωση -ή μήπως μίλησε η Μοίρα; Εκείνη τον καλωσόρισε και πάλι κοντά της. Κι Εκείνος της υποσχέθηκε πως δεν θα την άφηνε ποτέ ξανά μόνη.

Σήμερα αποχαιρέτισαν αυτό το σπίτι το στερνό. Μαζί. Πάντα μαζί. Σβήστηκε το χνάρι τους. Το γήινο. Το φθαρτό. Γιατί το άλλο, το άυλο, το άφθαρτο, θα μένει πάντα ζωντανό στην καρδιά και την μνήμη όσων τους αγάπησαν.

Στην δική μου καρδιά και μνήμη…