Σαν παλιό σινεμά...

Γεννήθηκα τη δεκαετία του ’50 και μεγάλωσα σε μια μεγάλη αυλή που είχε μια θεόρατη μουριά στη μέση και μικρά χαμηλά σπιτάκια ολόγυρα.

Δεν είχαμε τηλέφωνο, δεν είχαμε τηλεόραση, δεν είχαμε internet  και υπολογιστές. Είχαμε κρυφτό, κυνηγητό, τα μήλα, το σχοινάκι, το κουτσό  και τον πετροπόλεμο με τα παιδιά του κάτω μαχαλά.

Είχαμε μονίμως γδαρμένα γόνατα που τα πάστωναν οι μανάδες μας με ιώδιο (δεν υπήρχε betadine) κι έτσουζαν και κλαίγαμε... και πάλι τρέχαμε και ξαναπέφταμε και ξαναχτυπούσαμε - πάντα στο ίδιο σημείο, η πληγή δεν έκλεινε ποτέ.

Δεν είχαμε παγωτά σε συσκευασίες, περιμέναμε τον παγωτατζή με το καροτσάκι να βάλει με τη σπάτουλα τη χύμα βανίλια στο χωνάκι - δεν έχω ξαναφάει νοστιμότερο παγωτό!

Τρώγαμε ντοματοσαλάτα και γιαρμάδες το καλοκαίρι, λαχανοσαλάτα και μήλα το χειμώνα. Οι μανάδες μας έφτιαχναν γλυκά του κουταλιού - βύσσινο, μελιτζανάκι, ντοματάκι, σύκο, κυδώνι - που δεν πιάνουν μία μπροστά τους οι τούρτες οι σημερινές.

Το χειμώνα βάζαμε καρύδια μέσα σε ξερά σύκα, τα χώναμε στην τσέπη του παλτού (δεν ξέραμε καν τι είναι το μπουφάν)  και ξεχυνόμασταν στη χιονισμένη αυλή για ατέλειωτους χιονοπόλεμους. Το καλοκαίρι απλώναμε μαρμελάδα ροδάκινο σε μια χοντρή φέτα ψωμί ζυμωτό και τρέχαμε μασουλώντας στα καλντερίμια της πόλης μέχρι να σκοτεινιάσει.

Οι μανάδες μας έπλεναν στη σκάφη  με πράσινο σαπούνι και στάχτη, ξέβγαζαν τα ασπρόρρουχα με λουλάκι και τα άπλωναν με ξύλινα μανταλάκια σε σκοινιά στερεωμένα στα δέντρα της αυλής. Μάζευαν χόρτα από το διπλανό οικόπεδο, μας έβαζαν να καθαρίζουμε μπάμιες με τις ώρες, έβαζαν πελτέ στα κοκκινιστά (δεν υπήρχε πουμαρό και κέτσαπ) και καθάριζαν τα κρεμμύδια στην αυλή μέσα σε λεκανάκια με νερό για να μην τσούζουν τα μάτια.

Μαγείρευαν σε γκαζιέρα ή, στην καλύτερη, σε πετρογκάζ. Τις πίττες και τα ψητά τα πήγαιναν στο φούρνο της γειτονιάς σε ταψιά με γραμμένο το επίθετο  στο πλάι για να μην μπερδεύονται μεταξύ τους - αν και κάποιες φορές, όταν έστελναν εμάς,  παίρναμε αλλουνού ταψί και τρέχαμε μετά να κάνουμε ανταλλαγές!

Μας έπλεκαν πουλόβερ με πολύχρωμα νήματα (δεν υπήρχαν ετοιματζίδικα) και κάθε χρόνο τα ξήλωναν για να τα ξαναπλέξουν σε μεγαλύτερο μέγεθος - κι εμείς τα παιδιά κρατούσαμε την «κούκλα», το πλυμμένο νήμα, με τεντωμένα χέρια για να το τυλίξουν σε κουβάρι.

Ταινίες βλέπαμε στους «σινεμάδες» της πόλης - έχω δει όλες τις ασπρόμαυρες ταινίες της εποχής με την Καρέζη και την Βουγιουκλάκη, τον Αλεξανδράκη και τον Μπάρκουλη. Ακούγαμε το πρωί στο ραδιόφωνο (όσα παιδιά είχαμε) το «Καλημέρα παιδάκια» με την Αντιγόνη Μεταξά (Θεία Λένα) κι οι μεγάλοι τις ειδήσεις και το «Θέατρο της Δευτέρας».

Στις εκλογές μαζεύονταν όλοι οι γείτονες σε ένα σπίτι και άκουγαν τα αποτελέσματα από το ράδιο καταγράφοντας νούμερα σε μπλοκάκια και κάνοντας προσθαφαιρέσεις για να δουν ποιος κέρδισε μέχρι να ανακοινωθούν και επίσημα. Άναβαν οι πολιτικές συζητήσεις, άναβαν και τα αίματα και στο τέλος τσούγκριζαν οι άντρες τα ουζοπότηρα γελώντας, κερδισμένοι και χαμένοι.

Οι σχολικές μας σάκες ήταν δερμάτινες (σπάνια) ή πάνινες (το πιο συνηθισμένο). Τα βιβλία τα αγοράζαμε από το βιβλιοπωλείο, τα ντύναμε με μπλε κόλλα (όπως και τα τετράδια) και κολλούσαμε ετικέττες στο εξώφυλλο - ολόκληρη ιεροτελεστία. Γράφαμε με μολύβια (δεν υπήρχαν στυλό) ή πένες που γέμιζαν με μελάνι και μουτζούρωναν τα χαρτιά.

Στις ονομαστικές γιορτές πηγαίναμε επισκέψεις και  μας κερνούσαν σοκολατάκια μαργαρίτες (τα θυμάστε οι παλιότεροι;) ή γλυκό του κουταλιού και λικέρ ενώ τα βράδια της Κυριακής κάναμε βόλτες πάνω κάτω στον κεντρικό δρόμο (το «νυφοπάζαρο») όπου οι μεγάλοι συζητούσαν, οι μικροί παίζαμε κυνηγητό στα πεζοδρόμια και οι έφηβοι αντάλλαζαν ματιές γεμάτες νόημα ή ραβασάκια οι πιο τολμηροί.

Δεν είχαμε ιδιωτικά αυτοκίνητα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Πηγαίναμε παντού με τα πόδια ή με ποδήλατο οι πιο προνομιούχοι και ταξιδεύαμε με το ΚΤΕΛ – τα μπλε λεωφορεία για μέσα στον νομό και τα πούλμαν που έκαναν τα μεγάλα δρομολόγια για την Αθήνα, το μεγάλο ταξίδι!

Πόσες αναμνήσεις... πόσες εικόνες από μιαν αλλιώτικη εποχή... Με τα καλά και τα κακά της, με τα όμορφα και τα δύσκολα, με τις στερήσεις και τις προσδοκίες της. Πέρασαν τα χρόνια, μεγαλώσαμε, αλλάξαμε - άλλαξαν και οι καιροί, οι καταστάσεις, οι νοοτροπίες.

Και κρατούμε αυτές τις εικόνες από την παιδική μας ηλικία φυλαγμένες σαν πολύτιμη παρακαταθήκη... σαν παλιό σινεμά με πρωταγωνιστές εμάς και τους αγαπημένους μας... που κάποιοι δεν υπάρχουν πια παρά μόνο στην ψυχή και τη μνήμη μας!